Aandachtspunten voor een toekomstbestendige bouwsector

De bouwsector bevindt zich momenteel in volle ontwikkeling. De wereld staat namelijk niet stil en de bouwsector moet mee op de hogesnelheidstrein van digitalisering en innovatie. Wij brengen de verschillende trends en veranderingen in de bouwsector voor u in kaart. Zo kan u, als architect, studiebureau, bouwheer of aannemer, de bouwsector van de toekomst mee vormgeven. 

Uitdagingen van vandaag en morgen

De fragmentatie binnen de keten van de bouwsector doorbreken

Op dit moment verloopt het beslissingsproces binnen de bouwsector gefragmenteerd. Elke actor in de bouw heeft zijn plaats en functie binnen de keten, en bevindt zich vaak in een afhankelijkheidsrelatie. De bouwheer geeft de opdracht, de architect zorgt voor het ontwerp, de producent levert materialen aan en de aannemer coördineert het bouwproject. Dergelijke fragmentatie binnen de bouwsector staat echter onder druk. Om tegemoet te komen aan de wensen van de opdrachtgever, het gemeenschappelijk doel dat alle partijen nastreven, moeten de actoren in de bouw de handen in elkaar slaan en de overstap maken naar een gecentraliseerd proces.

De actoren in de bouwsector omarmen het samenwerkingsmodel ook meer en meer. Zo verenigen ze zich in bouwteams, waarbinnen elke partij een gelijkwaardige partner is. Het bouwteam overstijgt de som van alle delen en biedt de oplossing voor fragmentatie.

Duurzaamheid combineren met een beperkt budget

Het bouwteam beoogt niet alleen de wensen van de opdrachtgever in te willigen, ze probeert tevens, in de mate van het mogelijke, rekening te houden met de vereisten omtrent duurzaamheid en energiezuinigheid. Die vereisten kunnen soms botsen met beperkingen wat het budget, de coördinatie en de kennis van materialen betreft. Daardoor draaien bouwprojecten soms duurder uit of lopen ze vertraging op. Een gecentraliseerde manier van werken verzoent de vereisten echter met de beperkingen.

BIM, digitaal samenwerken

Een efficiënte manier om verschillende actoren, van opdrachtgever tot installateur, samen te brengen is BIM. Het Bouw Informatie model is een digitaal project dat een holistische benadering van bouwprojecten nastreeft. In het BIM-proces staat gegevensuitwisseling centraal en wordt samenwerking maximaal gestimuleerd. BIM is in Vlaanderen de laatste jaren een belangrijke katalysator voor verandering in de bouw. Hoewel de bouwsector momenteel nog één van de minst gedigitaliseerde sectoren is, is het nu volop zijn inhaalbeweging aan het maken.

Uitdagingen op korte termijn: gecentraliseerde diensten

Gecentraliseerde diensten winnen aan belang, maar waarom? Als verschillende producten en diensten zich op één plaats bevinden, biedt dat een grote meerwaarde voor alle leden van de bouw. Willen eindklanten een badkamer plaatsen? Dan kunnen alle producten en diensten die nodig zijn voor een badkamer gemakkelijk, via een gecentraliseerde dienstverlening, op één plaats worden aangereikt. In een verdere fase kan het gecentraliseerd systeem zelfs vergevorderde B2B-elementen aanbieden.

Hoe kan u gecentraliseerde diensten aanbieden? Door aan verticale integratie te doen. Verticale integratie omvat het integreren van verschillende elementen uit de keten om meer controle over de waarde-en voorzieningsketen te verwerven. Op die manier komt er een einde aan de fragmentatie binnen de markt. Via verticale integratie kan u meer gepersonaliseerde diensten verlenen aan eindklanten.

Afhankelijk van uw positie binnen de bouwsector is een andere manier van innoveren opportuun. Aannemers en retailers moeten de fragmentatie in de markt aanpakken. Producenten, daarentegen, moeten de tussenhandelaar trachten uit te schakelen. Op die manier kunnen ze in direct contact staan met klanten en zijn ze beter op de hoogte van hun werkelijke noden en behoeften. De digitaliseringstrend kunnen ze daarnaast in hun voordeel gebruiken en als manier om dichter bij klanten te komen.

Uitdagingen op middellange termijn: gecentraliseerd e-commerceplatform

De digitale golf zal sowieso over de bouwsector heen komen. Maar wie zal als eerste die golf bevaren? De stuwende kracht is alleszins de e-commerce.

Door consolidatie kan u de tussenstap naar gefragmenteerde webshops overslaan en meteen de sprong maken naar een gecentraliseerd e-commerceplatform voor B2B binnen de bouw. Dat gecentraliseerd e-commerceplatform zal werken als een one-stop-shop waar alle constructiematerialen teruggevonden kunnen worden. Naast constructiematerialen, richt het platform zich op een betere dienstverlening, waarbij het comfort primeert. U, als fabrikant, aannemer of in een samenwerkingsverband van fabrikanten, kan een gecentraliseerd e-commerceplatform uitbouwen. Afgezien van het platform is er ook een boodschappenlijstje nodig. Maar dat boodschappenlijstje bestaat reeds, namelijk BIM.

Tijdens de coronacrisis steeg de vraag naar constructie-en renovatiematerialen. Mensen spendeerden meer tijd thuis en de gebreken aan hun huis werden zichtbaarder. Een gecentraliseerd e-commerceplatform zou een mooi antwoord vormen op de stijgende vraag naar bouwmaterialen en de achterliggende vraag ‘Hoe efficiënt bent u, als fabrikant, in het bieden van een oplossing?’.

Uitdagingen op lange termijn: heroverweging eigendomsmodel

De consolidatietrend zal niet alleen de controle over elke stap van het bouwproces verstevigen, het zal ook het ‘eigendomsmodel’ in vraag stellen. Opdrachtgevers en eindklanten zullen per definitie niet meer de eigenaars zijn van een gebouw. Diverse types ontwikkelaars zullen de eigenaars blijven. Het nieuwe scenario, waarin projectontwikkelaars zich het eigenaarschap kunnen toe-eigenen, zal ROI op langere termijn opleveren. Ook aan klantenzijde, beantwoordt een lease-, huur-of subscriptiemodel beter aan de huidige noden. Eindklanten verkiezen namelijk beschikbaarheid en comfort boven eigenaarschap.

Het ‘internet der dingen’ kan bovendien een efficiënte woonervaring voor klanten bevorderen. Het is ook in de staat om de gebouwen die tot nu toe black boxes waren om te vormen tot transparante systemen, systemen die eigenaars meer holistisch kunnen managen. Via het netwerk van sensoren behouden ze het zicht op de staat van gebouwen, die via technologie een langer en duurzamer leven zijn beschoren.

Een opkomende trend die afwijkt van het ‘eigendomsmodel’ is Housing as a Service (HaaS). In een HaaS-model benutten eindklanten het gebouw en de verschillende diensten gerelateerd aan huisvesting en onderhoud, zonder er eigenaar van te zijn. Kortom betreft het een instapklare kantoor waarbij gebruikers zich volledig kunnen onttrekken aan de verantwoordelijkheid van bijvoorbeeld onderhoud.

Duurzaamheid en circulariteit, waaraan een ‘product-as-a-service’ businessmodel mooi voldoet, worden stilaan kernbegrippen in de bouwsector. Niet verwonderlijk, want de bouwsector in Europa is verantwoordelijk voor 40% van de uitstoot van broeikasgassen, 1/3 van het waterverbruik, 50% van de broeikasgassen en 50% van de materiaalstromen. Circulair en duurzaam bouwen is een uitdaging, een trend én ook de toekomst.

 

Key take-aways

BIM

• Milieu en BIM gaan hand in hand. BIM stelt alle partijen in staat informatie toe te voegen aan het model, zoals CO2-uitstoot, thermische gegevens, energie-eigenschappen en materialen, om zo tot de meest duurzame en milieuvriendelijke oplossing te komen.
• BIM-modellen visualiseren via Virtual Reality? Het is mogelijk en gebeurt steeds meer. VR maakt het bouwproject tastbaar en zorgt op die manier voor een beter begrip van het project bij alle betrokkenen.
• BIM-modellen 3D-printen kan het bouwproject nog tastbaarder maken voor alle belanghebbenden. Bovendien impliceert 3D-printen minder afval, minder tijd en minder transportkosten.
• Clouddiensten maken de toegang tot BIM-modellen eenvoudig. Iedereen kan in real time aan het project werken én heeft toegang tot de recentste en meest correcte informatie.
• Voor meer informatie kan u terecht op het BIM-platform.

Bouwschil

• De steeds luider klinkende vraag naar circulaire oplossingen nopen bouwers tot een slimmer ontwerp en een slimmere uitvoering van de bouwschil. Meer en meer gaan ze voor recycleerbare, onderhoudsvriendelijke materialen, zoals biologische dakisolatie, dakhuid en dampscherm.
• Nieuwe technologie is een handig hulpmiddel bij het verwezenlijken van een duurzame én energiezuinige bouwschil. Het maakt onder andere de kosten van een gebouw over 10, 20 of zelfs 30 jaar kenbaar.
• Gevel-as-a-service is in opmars: de bouwer neemt het beheer van de gevel op zich en de eindklant bepaalt het comfort en de functionaliteiten conform de huidige noden. Zo bekomen bouwers en eindklanten een duurzamer gebouw én gevel die voldoen aan de veranderde behoeften.
• Meer informatie kan u vinden op De Bouwschil.

Daken

• Daktuinen zijn in trek. Het speelt namelijk mooi in op de huidige uitdagingen. Daktuinen betekenen niet alleen een slimmere omgang met beperkte ruimte, maar ook een verademing voor de natuur.
• Een betere luchtkwaliteit, een langere levensduur, extra ruimte, biodiversiteit… het zijn maar enkele aspecten die de populariteit van groendaken verklaren.
• Meer en meer wordt er ingezet op het herbestemmen van materialen, inclusief dakbanen. Dakbanen herbestemmen past dan ook perfect binnen de huidige visie rond circulariteit en de ecologische voetafdruk.
• Energiezuinigheid is een kernwoord wanneer het op daken aankomt. Goede en gepaste isolatie is en blijft dan ook onontbeerlijk.
• Waterbuffering op daken wint aan belang. Het voorkomt de overbelasting van rioleringen en vormt zo de perfecte oplossing tegen wateroverlast.
• Voor meer informatie kan u terecht op De Vijfde Gevel.

Woon-en werkcomfort

• In het streven naar gezonde klimatologische omstandigheden, blijkt het internet der dingen een uiterst bruikbare tool. Via IoT kan een perfect klimaat, een aangename temperatuur en een goede luchtkwaliteit aangehouden worden.
• Klimaatplafonds en geothermie zijn tevens enkele inspirerende voorbeelden die het woon-en werkcomfort verbeteren.
• De beperkte ruimte, stijgende vastgoedprijzen en klimaatcrisis zijn uitdagingen die innovatieve oplossingen vereisen. Twee van die oplossingen zijn microwonen en co-housing, waarbij eindgebruikers slim omgaan met de beperkte ruimte die ze hebben en waarbij het comfort nog steeds doorweegt.
• Verandering is onoverkomelijk. Ook de functie van het kantoor is aan verandering onderhevig. De werkplaats zal evolueren naar een flexibele inspiratie- en ontmoetingsplaats, met het oog op maximaal werkcomfort.
• De Derde Long biedt meer informatie over het woon-en werkcomfort.

Innovatieve en slimme technologieën

• IoT-sensoren kunnen verschillende parameters, zoals de temperatuur, het aantal mensen en het geluidsniveau, in real time monitoren en bijsturen. Zo speelt technologie een sleutelrol bij de ontwikkeling van een slimme, duurzame en veilige omgeving.
• Van gesloten gebouwbeheersystemen stappen eindgebruikers meer en meer over op gecentraliseerde en open systemen, waarbij alle technieken met elkaar verbonden zijn en gekoppeld zijn aan één programmeerbare controle-unit.
• Niet alleen slimme gebouwen komen op, maar ook slimme steden. In slimme steden, biedt technologie een antwoord op bredere maatschappelijke problemen.
• Voor meer informatie kan u terecht op IT Centraal.

Conclusie

Om fragmentatie aan te pakken, is een gecentraliseerde manier van werken aangewezen. BIM, verticale integratie, gecentraliseerde e-commerceplatformen die centralisatie bevorderen, voorzien in de noden van de klanten én de bouwsector. Digitalisering, circulariteit en consolidatie zijn trends die niet meer weg te denken zijn en uitdagingen die de bouwsector met beide handen moet aangrijpen.